Šabac se nalazi među 23 lokalne samouprave čiji je bruto društveni proizvod iznad republičkog proseka. Šabac želi da do 2020. godine postane regionalni centar Zapadne Srbije. Iako kreativne industrije ne predstavljaju strateški prioritet ni jedne do sada usvojene Strategije održivog razvoja ovog grada, definisane smernice za budući ekonomski i društveni razvoj Šapca imaju za cilj stvaranje povoljnijeg poslovnog ambijenta što je od izuzetnog značaja i za razvoj kreativnog sektora. 

Dinamičan privredni rast grada na Savi

Prema podacima iz Strategije održivog razvoja grada Šapca 2010-2020, godine 2006. registrovana su 72 privredna subjekta na 1.000 stanovnika (opština Šabac, odnosno cela teritorija grada ima, prema popisu iz 2011. godine 115.347 stanovnika, 7.000 manje u odnosu na prethodni popis; na teritoriji užeg gradskog područja Šapca živi oko 53.000 ljudi).

I dok indikatori ekonomskog razvoja iz ranijih godina svedoče o kontinuiranom i dinamičnom privrednom rastu grada Šapca, u kome se broj registrovanih privrednih subjekata iz godine u godinu povećavao, današnje prilike su donekle lošije zbog opšte nelikvidnosti u kojoj se nalazi privreda Srbije, time i preduzeća koja čine vodeći privredni sektor Šapca.

Gradska uprava Šapca, iako pozitivna kretanja u privredi grada vidi kao rezultat “tradicionalno razvijenog preduzetništva sa trgovačkim nasleđem, duge tradicije u industrijskoj proizvodnji, velikog broja uspešno privatizovanih preduzeća, kao i prisustva stranih investitora“, danas se aktivno bavi rešavanjem problema posustajanja privrede grada.  

Šabački letnji festival je poznat i van grada

U okviru lokalne samouprave Šapca postoji i Regionalni centar za razvoj MSP a kao dominantne industrijske grane, koje bi kreativne industrije dodatno mogle da osnaže, ističu se tekstilna i grafička industrija. Šabac u turizmu prepoznaje veliki potencijal za dalji razvoj grada. Šabački letnji festival je dobar primer gradskog festivala koji atraktivnom ponudom uspeva ne samo da privuče turiste iz okolnih gradova, već i da okupi lokalne kreativne snage u službu organizacije i promocije ovog događaja, od kojeg dohoduju i ugostiteljstvo i cela turistička privreda grada. 

Šabac kao svoje snage prepoznaje: ekonomsku razvijenost grada, veliki broj privrednih subjekata, tradiciju preduzetništva, razvojni budžet grada, prisustvo stranih investitora, postojanje raznovrsne industrijske proizvodnje, razvijen sektor trgovine i usluga.  Postojeće snage turizma su organizovanje brojnih manifestacija, postojanje objekata i lokacija pogodnih za razvoj turizma, postojanje Turističke organizacije.

Slabosti privrede su nedovoljno razvijene institucije za razvoj biznisa, veliki broj nezaposlenih, nepostojanje lokalnih strukovnih i drugih poslovnih udruženja, neusklađenost privrede i obrazovnog sistema, nedovoljna povezanost poslovnog sektora i lokalne uprave. Slabosti turizma se pre svega odnose na to što turistička ponuda Šapca nije vidljiva na tržištu Srbije – ne samo što je slaba promocija turističkih potencijala, nerazvijen seoski turizam i što su neuređeni turistički lokaliteti, već ne postoji ni plan razvoja turizma.

Mogućnost razvoja ivent industrije

Mogućnosti za dalji razvoj privrede su uvođenje standarda EU u proizvodnju i usluge, povezivanje asocijacija i udruženja, konkurisanje za republičke i međunarodne projekte, pogranična saradnja, saradnja sa poslovnim institucijama na različitim nivoima, unapređenje uslužnog sektora radi povećanja privlačnosti grada i generalno poboljšanje klime za uspostavljanje biznisa.

Potencijali za razvoj turizma se prepoznaju u manifestacionom turizmu, seoskom turizmu i uspostavljanju prekogranične saradnje. Ipak, nizak obrt sredstava, nedostatak privatne inicijative i nepostojanje turističke ponude koja bi zadržala turiste su glavne pretnje razvoju turizma grada Šapca, dok su pretnje privredi manjkavost i neadekvatnost poreske politike, zakonske regulative i nepostojanje izvozne strategije i podrške i stimulacije izvoza.

Sa stanovišta kulturne politike (kao uže politike kreativnog razvoja) prepoznato je da grad Šabac ima osnovne ustanove kulture, veliki broj okolnih sela ima domove kulture, postoji i Kancelarija za mlade a na nivou grada se podržavaju različite lokalne inicijative. Slabosti su to što stručni kadar nije dovoljno obučen za primenu inovacionih tehnologija, postojeće ustanove kulture ne mogu da odgovore tehnički zahtevnijim manifestacijama, prepoznat je slab kvalitet ponuđenih kulturnih sadržaja i pritom ne postoje strateški i/ili akcioni planovi kulturnog razvoja i politike za mlade.

Neretko postoji i nerazumevanje za inicijative mladih, odsustvo saradnje između institucija kulture, kulturne ustanove su slabo posećene, u seoskim domovima kulture gotovo da nema aktivnosti a civilni sektor nije dovoljno razvijen. Mogućnosti su kontinuirana obuka stručnog kadra, učestvovanje u projektima razmene znanja i iskustava, projektima regionalne i međunarodne saradnje a pretnje predstavljaju nezainteresovanost stanovništva za kulturna dešavanja, nerazvijenost konkursne procedure za dodelu sredstava za kulturne i druge aktivnosti na nivou grada i nespremnost grada Šapca za dodatna finansiranja i adaptacije u kulturi.

Vizija najznačajnijeg grada zapadne Srbije

Kako je vizija grada Šapca da 2020. godine preraste u regionalni centar zapadne Srbije, „grad sa pozitivnom poslovnom klimom i razvijenom privredom (…) kvalitetnom i raznovrsnom ponudom obrazovnih i kulturnih sadržaja“, definisana su četiri strateška prioriteta od kojih su, za potencijalni razvoj kreativnih industrija, najvažniji ekonomski razvoj i unapređenje kvaliteta života.

Opšti cilj ekonomskog razvoja je povećanje stepena angažovanosti radne snage kroz razvoj prilagodljive privredne strukture a posebni ciljevi se odnose na razvijanje poslovnog ambijenta i podizanje nivoa investicija. Stoga su kao najvažniji projekti budućeg akcionog plana prepoznati oni koji podstiču zapošljavanje i pružaju podršku privrednim subjektima.

Da bi se na teritoriji Šapca unapredio i kvalitet života a grad na nacionalnom nivou bio prepoznat kao „otvoren, uređen, urban sa jasnim identitetom“, definisani su sledeći opšti i specifični ciljevi: javne usluge moraju biti kvalitetne i dostupne, neophodno je povećati zaposlenost kroz mere i programe proaktivnog pristupa zapošljavanju, potrebno je razvijati kapacitete, resurse i sadržaje za zadovoljavanje raznovrsnih potreba građana što podrazumeva kreiranje sadržaja za mlade, podsticanje mladih da aktivno učestvuju u životu zajednice, razvijanje kulturnog života kroz sistem institucija koje nude kavalitetan i svima dostupan program.

Stoga su kao prioritetni projekti prepoznati: izrada strateških dokumenta iz oblasti kulture, formiranje opštinskih saveta za kulturu i sport, osnivanje Kulturnog i Omladinskog centra, promocija, osnaživanje i pružanje podrške omladinskom preduzetništvu i inicijativama.

Po rečima Jasminke Ristivojević, članice Gradskog veća Šapca, grad prepoznaje obrazovni i kreativni potencijal mladih ljudi i planira da aktivnije rešava problem odlaska mladih obrazovanih kadrova iz Šapca. To je problem svakog grada u Srbiji, koji registruje depopulaciju upravo u obrazovnoj i kreativnoj radnoj snazi, a u korist Beograda, Novog Sada i dijaspore.

Od instrumenata gradske kulturne politike Šabac ima konkurs za programe i subvencije za svaki projekat kojim organizacije civilnog društva donose sredstva stranih donatora u ovaj grad. Gradska uprava prepoznaje i mogućnosti realizacije nekih od gradskih programa razvoja kroz sufinansiranje iz fondova Evropske Unije. Iako tema kreativnih industrija i lokalnog razvoja do sada nije bila na dnevnom redu, interesovanje da se javni dijalog na ovu temu otvori svakako postoji.

Milena Milojević
Foto Ekranska fotografija (printscreen) YouTube

Članak je nastao u okviru projekta E761 Susretanja koji je sufinansiran sredstvima Evropske unije i Ministarstva kulture Srbije