Muzej Jugoslavije i Muzej nauke i tehnike predstavljaju izložbu „O fabrikama i radnicima“, posvećenu industrijalizaciji na teritoriji današnje Srbije od njenih početaka do danas. Ova važna i složena tema predstavljena je iz različitih perspektiva – od društveno-političke, kulturne i istorijske, do tehničko-tehnološke. Prvi deo izložbe u Muzeju Jugoslavije otvoren je 1. decembra, na Dan muzeja, kada se obeležava i 25 godina postojanja ove institucije. Drugi deo postavke, u Muzeju nauke i tehnike, publika će moći da vidi od 7. decembra 2021. godine.

Izložbu je pripremio kustoski tim ova dva muzeja: Ada Vlajić i Rifat Кulenović iz Muzeja nauke i tehnike i Jovana Nedeljković i Radovan Cukić iz Muzeja Jugoslavije.

Pet industrijskih priča iz Jugoslavije

Izložba može da se prati kroz pet industrijskih lokaliteta koji na paradigmatičan način predstavljaju razvoj i funkcionisanje industrije na ovim prostorima u različitim istorijskim, političkim i društvenim okolnostima. Biće prezentovana raznovrsna građa koju čine industrijski proizvodi, brojne fotografije koje svedoče o različitim aspektima fabričkog života i video-materijal, dok drugi predmeti i dokumentacija prikazuju rudnike u Boru i Majdanpeku, tekstilnu industriju u Leskovcu, Elektronsku industriju Niš, Kombinat Servo Mihalj u Zrenjaninu i Vojno-tehnički zavod u Кragujevcu.

„Lokaliteti su ciljano odabrani kako bi se kroz specifičnosti njihovog razvoja prikazali brojni fenomeni koji se vezuju za proces industrijalizacije: uloga kapitala (privatnog/trgovačkog, državnog, stranog), položaj radničke klase, radnički standard i (prinudni) rad, prirodna uslovljenost industrije i promene u prirodnoj sredini koje nastaju industrijskim delovanjem, kao i veza industrije i nauke”, navode kustosi i kustoskinje izložbe i dodaju:

„Lokaliteti verodostojno odslikavaju društvene promene, jer su u procesima privatizacije i deindustrijalizacije uglavnom svi prestali da postoje ili su opstali u značajno izmenjenom obliku. Institucionalna briga da se ovo nasleđe sačuva u najvećem broju slučajeva je izostala i, nažalost, postoji mali broj dobrih primera zaštite. To nas je i motivisalo da se bavimo ovim nasleđem.”

Upravo zbog kompleksnosti teme, izložba se realizuje u saradnji dve institucije i na dve lokacije. Muzej Jugoslavije fokusira se na industriju posmatranu kroz prelamanje složenih, pre svega, društvenih i političkih odnosa, dok je na izložbi u Muzeju nauke i tehnike akcenat stavljen na tehnologiju i procese proizvodnje.

Izvor: Muzej Jugoslavije
Fotografija Muzej Jugoslavije promo